Гомәр Бәширов. Биобиблиографик белешмәлек
2016 нчы елның 7 гыйнварында күренекле татар язучысы, фольклорчы, Татарстан Республикасының Г. Тукай исемендәге дәүләт бүләге иясе Гомәр Бәшировның (1901-1999) тууына 115 ел тулды.
Г. Бәширов әдәбиятка 1930 еллар башында килә. 1930-40 елларда Г. Разин исеме белән таныла. «Канлы бармаклар» исемле беренче хикәясе 1931 дә Мәскәүдә «Ударниклар» журналында басыла. Туган ил темасын яктырткан «Соңгы сугыш» дигән беренче китабы 1934 тә Казанда нәшер ителә. Әдипнең сугышка кадәрге иҗат биографиясендә иң күренекле урын тоткан «Сиваш» повесте (1937) Кызыл Армия сугышчыларының 1920 дә Сивашны кичкәндәге батырлыкларын сурәтли.
Бәширов күп еллар дәвамында халык авыз иҗаты әсәрләрен җыю һәм өйрәнү эшчәнлеге алып бара. Ул туплаган һәм әдәби яктан эшкәрткән халык әкиятләре, җырлары, мәзәкләре күптомлы «Татар халык иҗаты» басмасында, «Мең дә бер мәзәк» 1963; «Туган тел мәзәкләре» (1995) китапларында дөнья күрә. Көзге ачы җилләрдә» (1984), «И язмыш, язмыш» (1990, Г. Тукай исемендәге Дәүләт бүләге, 1996), «Сарут» (1990) повестьлары, «Туган ягым – яшел бишек» исемле автобиографик әсәре, «Җидегән чишмә» романы һ. б. әдип иҗатының энҗеләре булып торалар.
Тәкъдим ителә торган биобиблиографик белешмәлек күренекле язучының юбилее уңаеннан төзелде. Бу белешмәлек 7 бүлектән тора. Анда шагыйрьнең тәрҗемәи хәле, тормышы һәм иҗатын яктырткан мәкаләләрне табарга, Г. Бәшировның әсәрләре белән танышырга була. Биредә Г. Бәшировның иҗатына багышланган сценарийларга, методик материалларга да урын бирелде. Фотоархивта каләм остасының тормыш сәхифәләрен яктырткан фотосурәтләр тупланган.
Библиография бүлегендә язучының бүгенге көнгәчә нәшер ителгән басмалары, аның турында дөнья күргән, тормыш һәм иҗат юлын яктырткан мәкаләләрнең исемлеге бирелде.
Соңыннан Г. Бәшировка багышланган Интернеттагы сайтларга сылтамалар китерелде. Белешмәлек татар, рус телләрендә төзелде.
Г. Бәшировның тәрҗемәи хәле
- Бәширов Гомәр (1901-1999)
- Бәширов Гомәр Бәшир улы — язучы
- Гомәр Бәширов
- Гомәр Бәширов (1901-1999)
- Гомәр Бәширов
- Бәширов Гомәр Бәшир улы
Г. Бәшировның тормышы һәм иҗаты турында мәкаләләр
- Арчалар Гомәр Бәширов иҗатын барлый (фотолар)
- Әдипнең мирасы
- Әдип турында замандашлары һәм каләмдәшләре
- Гомәр ага Бәшировның тормыш кагыйдәләре
- Гомәр Бәшировның басылмаган хикәясе: «Өч нокта. Таксист кыз Малайша һәм Илдар»
- Бәширов иҗаты хакында мәдәни-фәлсәфи сүз
- Намуслы гомер һәм иҗат
- «Намус» китабы (видео, фотолар)
Г. Бәширов турында истәлекләр
- «Әтигә охшаган дип әйтәләр»
- Гомерле Гомәр Бәширов
- Туган ягы – карлы бишек. Гомәр Бәширов эзләре буйлап
- http://idel-tat.ru/news/kultura-tt/gomerle-gomr-bshirov
- http://protatarstan.ru/gomer-bashirov/
- https://archamuzei.ru/archada-gom-r-b-shirovnyi-isk-alu/
- http://beznenmiras.ru/archalar-gomar-bashirov/
- http://beznenmiras.ru/namus-kitaby/
Г. Бәширов әсәрләре
Г. Бәшировка багышланган сценарийлар, методик материаллар, презентацияләр
- Гасырларны кичкән бу шәхес (Г.Бәшировның тормыш һәм иҗат юлына багышланган әдәби кичә)
- Гомәр Бәширов: презентация
- Гомәр Бәширов «Туган ягым - яшел бишек» (татар әдәбиятыннан ачык дәрес эшкәртмәсе)
- Гомәр Бәшировның «Намус» романы буенча тест
- Г. Бәшировның «Туган ягым – яшел бишек» әсәрендә халкыбыз йолалары
- Җидегән чишмәләрдән куәт алган шәхес ( Г.Бәшировка багышланган әдәби-музыкаль чара эшкәртмәсе)
- «Менә сиңа, мә!» (Гомәр Бәшировның шул исемдәге хикәясен өйрәнү дәресе)
- «Туган ягы кирәк кешегә...» (Г. Бәшировның «Туган ягым - яшел бишек» повестен өйрәнү)
- «Туган ягым-яшел бишек» үзе − Килер буыннарга әманәт... ( Г.Бәширов иҗатына багышланган класстан тыш чара)
Видеоязмалар
- Арчада Гомәр Бәшировны искә алу: видеорепортаж
- Зөфәр Бәшировның әтисе турында истәлекләре
- Композитор Сара Садыкова турында халык язучысы Гомәр Бәширов әзерләгән тапшыру. 1986 ел
- Намуслы гомер һәм иҗат (Г. Бәширов)
- «Намус» китабы. (видео, фотолар)
Аудиоязмалар
Библиография
- Г. Бәширов әсәрләре
- Г. Бәшировның тормышы һәм иҗаты турында
- Г. Бәшировка багышланган Интернеттагы сайтларга сылтамалар (рус телендә)
Соңгы яңарту: 2021 елның 25 феврале, 15:11